Οι σχέσεις των εφήβων με τους γονείς τους (γ΄ μέρος)

Ας δούμε, στη συνέχεια, τι ζητούν οι έφηβοι από τους γονείς τους. Δηλαδή, τι είναι εκείνο που θα βοηθούσε τις σχέσεις τους να βελτιωθούν.

Τέτοιου είδους ερωτήματα μας απασχολούν συχνά στις Σχολές Γονέων και, κυρίως, όταν δουλεύουμε με Ομάδες Εφήβων. Στις Ομάδες Εφήβων δίνουμε συχνά ερωτηματολόγια που αφορούν τις σχέσεις γονέων-εφήβων, και πιο συγκεκριμένα, με τι αν τους δώσουμε θα είναι ευχαριστημένοι και με τι αν τους προ­σφέρουμε θα αισθάνονται καλύτερη την επαφή τους μαζί μας. Οι απαντήσεις που δίνουν οι έφηβοι σε αυτά τα ερωτηματολόγια έχουν πολύ ενδιαφέρον και θα τις δούμε παρακάτω αναλυτικά.

Σύμφωνα με φρασεολογία  των εφήβων: “Δεν θέλουν τους γονείς από πάνω τους, μα δίπλα τους”. Πρόκειται για μια όμορφη και πολύ εύστοχη διατύπωση των εφήβων. Γιατί σε ένα παιδί, ως τα 12 χρόνια, που μπορεί να είμαστε από πάνω του, ούτε το καταλαβαίνει, ούτε το συνειδητοποιεί, καθώς η ψυχολογία της σχολικής ηλικίας είναι μια ψυχολογία προσαρμόσιμη. Δεν έχει την εσωστρέφεια της εφηβικής ηλικίας και δεν ταλαιπωρείται ψυχολογικά. Η εφηβική ηλικία αναδιπλώνεται και στρέφεται στον εαυτό της. Αρχίζουν οι έφηβοι να βλέπουν, να κριτικάρουν το γονέα που είναι πάνω τους και αυτό το σχήμα δεν το θέλουν. Θέλουν όμως το να είμαστε δίπλα τους. Δεν είπαν να είναι οι γονείς μακριά τους. Οι έφηβοι δεν λένε το μακριά, μα το δίπλα. Κι αυτό το “δίπλα”, αν το αναπτύξ­ουμε μέσα μας και το δουλέψουμε καλά, νομίζω πως θα μας δώσει πολλά στοιχεία. Το “δίπλα” μας παραπέμπει σε ισότιμη και δημοκρατική σχέση των γονέων με τους εφήβους.

Ένα άλλο που ζητούν οι έφηβοι από μας είναι να “ξεχά­σουμε την εποχή μας”. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως όποια ηλικία κι αν έχουν οι γονείς, οι έφηβοι τους βλέπουν πολύ μεγαλύτερους και τους θεωρούν “γερουσία”, κατε­στημένο, ξεπερασμένους. Νομίζουν πως είμαστε πολύ προσκολλημένοι στην εποχή μας και πως μεταφέρουμε πολλά από τη δική μας εποχή στη δική τους. Υπάρχει σίγουρα μια δόση αλήθειας σε αυτό, γιατί δεν ξεκόβει κανείς εύκολα από τον εαυτό του. Κουβαλάμε πάντα μαζί μας ένα κομμάτι από την εποχή μας μέσα στη ζωή μας, δεν μπορούμε να το ξεχάσουμε εύκολα. Καλό είναι όμως να κάνουμε ένα είδος αυτο­κριτικής, αυτογνωσίας και αυτοελέγχου (βασικά στοιχεία της ψυχολογικής ωριμότητας ενός γονιού). Το να λέμε συνεχώς: “Μα εμείς δεν είμαστε έτσι, εμείς τα μαλλιά μας τα κόβαμε, μιλούσαμε με περισσότερο σεβασμό, δεν καπνίζαμε μπροστά στους γονείς μας, δεν μιλούσαμε για σεξ”, είναι η αναφορά στο παρελθόν και οι έφηβοι δεν τη θέλουν, τουλάχιστον προσωρινά.

Όλοι οι συγγραφείς, που ασχολούνται με τα προβλήμα­τα των νέων, τονίζουν πως η πλαστικότητα των γονέων είναι εκείνη που βασικά θα βοηθήσει τους έφηβους. Πλαστικό­τητα όμως θα πει ευλυγισία, ποικιλία, εναλλαγή, αναπροσαρμογή, ανανέωση. Μόνο που σε αυτό το σημείο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τους γονείς για να μην περάσουμε στο άλλο άκρο. Συμβαίνει πολύ συχνά και έχει παρατηρηθεί, πως αυτές οι απόψεις που λέμε εμείς, οι Ψυχολόγοι, μεταφέρονται δυστυχώς, σύμφωνα με την ψυχολογία του καθενός, εκεί που τον συμφέρει.

Τα παραδείγματα είναι πολλά από την καθημερινή μας αλληλεπίδραση με τους γονείς: Λέμε, π.χ., μη στέκεστε πάνω από τα μαθήματα των παι­διών σας, αφήστε τα να δουλέψουν μόνα. Και ξαφνικά έρχε­ται ένας γονέας που δεν ξέρει επί 6 μήνες τι κάνει το παιδί του και που βρίσκεται. Μα, σου λέει, εσείς δεν μας είπατε να αδιαφορούμε;…!!

Να ξεχάσουμε λοιπόν προσωρινά την εποχή μας ως γονείς, δεν σημαίνει να το ρίξουμε στο έξαλλο ντύσιμο ή στη… μοντέρνα ζωή. Γιατί θα μπορούσαν, στο όνομα του νεωτερισμού και της νεότητας, οι φιλενάδες του πατέρα να βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη, γιατί, σου λέει, έτσι θα ξανα­ζήσουμε τη νεότητά μας. Η μητέρα, από την άλλη πλευρά, αδιαφορεί. Αρχίζει κι εκείνη το νέο τρόπο ζωής της. Είπαμε να έχει η γυναίκα ένα περιεχόμενο, μα περιεχόμενο δεν θα πει κλείνω το σπίτι μου και εξαφανίζομαι, δεν ξέρω τι γίνεται, γιατί πρέπει να είμαστε νεολαία, ίδιοι με τα παιδιά μας. Και οι έφηβοι είναι ανεύθυνοι να γίνουμε κι εμείς. Όλα τα παραπάνω είναι παραφράσεις και όχι σωστές απόψεις του πράγματος για το οποίο συζητάμε.

Καλό θα είναι λοιπόν να μην περάσουμε στο άλλο άκρο. Να είμαστε νέοι, ευέλικτοι, να αναπροσαρμοζόμαστε, να κρίνουμε, να βλέπουμε, να βελ­τιωνόμαστε, αλλά με υπευθυνότητα και σοβαρότητα. Πολύ πιο σωστοί είναι οι γονείς που θα πουν: “Παιδί μου, δεν μπορώ να σε παρακολουθήσω, όπου μπορώ το κάνω ως καλός πα­τέρας, ως καλή μητέρα. Εκεί που δεν μπορώ, συγχώρεσε με, δεν μπορώ να παίξω θέατρο”. Την ειλικρίνεια των γονιών τους οι έφηβοι θα την εκτιμή­σουν βαθύτατα και θα την κουβαλούν μαζί τους, ως βασική αξία ζωής, και στην δική τους ζωή.

Οι έφηβοι έθεσαν και ένα άλλο θέμα: Να μορφωθούν οι γο­νείς μας. Τελικά, οι Σχολές Γονέων και, κυρίως, όταν δουλεύουμε με Ομάδες Εφήβων, φαίνεται να εμπνέουν αξίες και ιδανικά στους εφήβους. Συχνά διατυπώνουν στα ερωτηματολόγια στο πόσο ωραίο ιδανι­κό, πόσο ωραίο πράγμα ήταν αυτό που μπήκε στη ζωή τους. Είναι μια συγκινητική πλευρά της δουλειάς μας, καθώς με τον καιρό, οι Σχολές Γονέων επεκτάθηκαν κα πήραν τη μορφή των Ομάδων Εφήβων.

Και όπως έλεγε η Μαρία Χουρδάκη, η ιδρύτρια των Σχολών Γονέων στην Ελλάδα (1962):  «Σχολές Γονέων, δηλαδή κύτταρα πολιτισμού και αγάπης, ζεστές αγκαλιές που θα ζεστάνουν το παιδί, το κάθε παιδί κάθε φυλής και θρησκείας, στα πρώτα βήματα της ζωής του. Αργότερα, όταν τα παιδιά αυτά θα γίνουν υπεύθυνοι πολίτες, μπορεί παίρνοντας δύναμη από την αγάπη και τη ζεστασιά της παιδικής τους ηλικίας, να ξέρουν ν’ αγαπούν και να σέβονται τον συνάνθρωπο τους. Να θέλουν να κατευθύνουν σωστά τα «συμφέροντα» και τις τεχνολογικές επιτεύξεις τους. Και τότε, μπορεί οι μικρές ζεστές οικογένειες να γίνουν τα κύτταρα μιας παγκόσμιας κοινωνίας, που θα είναι πιο ειρηνική και πιο χαρούμενη. Πιο άξια για τον άνθρωπο».

Ας μην ξεχνάμε ότι: Διδάσκοντας στα παιδιά  και στους εφήβους τις βασικές αξίες της ζωής, τα βοηθάμε να αναπτύξουν γνωρίσματα και συμπεριφο­ρές ενός έντιμου, δυναμικού και συναισθηματικά ακέραιου χαρακτήρα που θα τους επιτρέψει να αντι­μετωπίζουν τις μικρές και μεγάλες προκλήσεις της ζωής με δύναμη και ωριμότητα. Μακροπρόθεσμος στόχος των Σχολών Γονέων και των Ομάδων Εφήβων… να αναπτυχθούν γνωρίσματα και συμπεριφορές ενός έντιμου, δυναμικού και συναισθηματικά ακέραιου χαρακτήρα τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά τους..

Βιβλιογραφία:

• Μπρούμου, Μ. (2014). Αλλαγές στη Μορφή της Οικογένειας και Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων. Αθήνα: Bookstars.
• Μπρούμου, Μ. (2014). Η Ψυχολογία της Γονεϊκότητας. Αθήνα: Bookstars.
• Μπρούμου, Μ. (2015). Θέματα Οικογενειακής Ψυχολογίας: Εγχειρίδιο για γονείς. Αθήνα: Bookstars.
• Παππά, Β. (2017). Επάγγελμα γονέας. Τύποι γονέων και συμπεριφορά παιδιών και εφήβων. Αθήνα: Οκτώ.
• Χουρδάκη, Μ. (2000). Οικογενειακή Ψυχολογία (4η έκδ.). Αθήνα: Leader Books.

www. efiveia.gr